Vegetaal, een ander woord voor plantaardig. Klinkt nog niet zo vreselijk - en dat is het ook niet. Een Sauvignon Blanc kan naar gras ruiken, en Carmenere naar groene pepers. En dat is helemaal niet onplezierig!

Maar met vegetale fouten worden die geuren bedoeld die niet zo plezierig meer zijn. 

Hoe herken je deze wijnfout?

De wijn ruikt naar natte bladeren, zelf heb ik altijd een associatie met composthoop.

Hoe ontstaat hij?

Dit geurtje wordt veroorzaakt door de stof trans-2-hexenal, en komt in de wijn door onderrijpe druiven, te veel steeltjes bij de most, of te veel/stevig persen. Wijnen met meer dan 0,5 gram per liter van deze stof ruiken niet zo lekker meer. Wijnmakers kunnen de fout voorkomen door het contact met de steeltjes te minimaliseren. 

Kun je er nog iets aan doen?

Nope. 

Nog zo'n zuurstof fout: Azijnsteek. 

Azijngeur komt van een te hoog azijnzuurgehalte, wat ontstaat door de azijnzuur bacteriën Gluconobacter en Acetobacter. Die zetten bij teveel contact met zuurstof alcohol om in azijnzuur. En, nog erger, ethylacetaat (de verbinding van azijnzuur en ethylalcohol).

In het kort: Ze zorgen dat de wijn oxideert.

Hoe herken je deze wijnfout?

Simpel - de wijn ruikt naar azijn, en is verschrikkelijk zuur. 

Hoe ontstaat deze wijnfout? 

Door contact met zuurstof, en door aanwezigheid van azijnzuur bacteriën. Die komen van nature voor op druiven, in hogere mate op rotte plekken. Het fruitvliegje, die op die plekjes afkomt, verspreidt deze bacterie snel.

Azijnsteek kan alleen voorkomen worden door vaten vol houden, hygiënisch te werken en gave druiven te gebruiken. Bij een kleine besmetting kan de wijn gered worden door het gebruik van sulfiet. 

Kun je er nog iets aan doen, als je je wijn opentrekt en merkt dat hij naar azijn ruikt? 

Helaas. 

Lijm is de overtreffende trap van azijnsteek. Hierbij reageert het azijnzuur met ethylalcohol.

Hoe herken je 'm?

De wijn ruikt naar lijm, en een beetje chemisch, als aceton en nagellakremover. Als het goed is, is het meteen duidelijk dat je deze wijn niet meer wilt drinken. 

Hoe ontstaat deze wijnfout? 

Door veel azijnzuur bacteriën, en veel contact met zuurstof.  

Kun je er nog iets aan doen?

Nee, door de gootsteen ermee!

Als je wijn naar hardgekookte - tot rotte eieren ruikt, dan weet je al dat er iets niet goed is. Toch?

Hoe herken je 'm?

Dat lijkt me duidelijk :)

Hoe komt rotte eierenlucht in wijn?

De eiwitten in eieren produceren formidabele geuren als ze bederven. Dezelfde gassen, waterstofsulfides, ontstaan in wijn bij een teveel aan zwaveldioxide. 

Als de wijnmaker teveel sulfiet gebruikt (meest waarschijnlijk).

Of, van de sulfieten die van nature in druiven voorkomen. In het laatste geval moet de wijn ook verhit, of te lang zijn blootgesteld aan licht. Beide hebben een verhogende invloed op de sulfietmoleculen. 

Kun je er nog iets aan doen?

Vaak verdwijnen de hardgekookte eieren luchten na het openen, even karafferen werkt wonderen. Bij hardnekkige rotte eierenlucht gaat het niet werken. 

Iek! Als je de wijn opentrekt en het ruikt meteen naar (rotte) bloemkool. 

Hoe herken je deze wijnfout?

Je wijn stinkt naar bloemkool.

Hoe komt het in de wijn?

Dimethyl-zwavel: Deze zwavelachtige geur is een kenmerk van een verregaande staat van afbraak en iedere proever vindt ze erg onplezierig.

4 mg per liter is al genoeg om een extreem onaangenaam aroma aan wijn te geven. Je ruikt het al bij 0,33 mg per liter, en wordt ook al bij die geringe hoeveelheid als een fout erkend.

Kun je er nog iets aan doen?

Helaas werkt ook karafferen vaak niet meer. 

Tijdens het wijn maken ontstaan er verschillende verbindingen in de wijn, waaronder fenolen.

Sommigen zijn heerlijk. Vanille, hout, rook en leer zijn voorbeelden van verbindingen die we graag zien. 

Hoe herken je hem?

4-Ethylfenol is een dierlijke geur die lijkt op paardenmest. Onder de 2mg per liter waarderen we deze geur als leer, boven de 4 mg per liter ruikt het naar paardenmest en bestempelen we het als wijn fout. 

Hoe komt het in de wijn?

Het lijkt erop dat als de wijnmaker schilweking toepast zonder contact met zuurstof, het in de wijn kan komen in een later stadium. 

Natuurlijk de bekendste aller wijnfouten: Kurk. Zo'n 1-2% van de wijnen is besmet met kurk, er is dus best een grote kans dat je ooit in je leven een wijn opentrekt die besmet is met deze wijnfout. 

Hoe herken je hem?

Het ruikt muf naar natte kelder, schimmel, zolders en ik heb mijn wijn proevers ook wel eens 'oma' horen zeggen...

Hoe komt het in de wijn? 

Kurk ontstaat als schimmels in aanraking komen met chloorstoffen (chloorfenolen). Er kan dan 2,4,6-trichlooranisol (TCA) ontstaan, en dat stinkt enorm. Dit gebeurd bijvoorbeeld als kurken gewassen of gebleekt worden.

Een klein beetje is al genoeg om liters wijn te verpesten, om precies te zijn: 5 nanogram per biljoen liter of 5 deeltjes TCA op 1.000.000.000.000 deeltjes wijn.

Kan je kurk voorkomen door een schroefdop te gebruiken in plaats van een kurken dop? Nee, dat kan dus niet. TCA kan ook in het vat gevormd worden, en chloorfenolen komen zelfs in de natuur voor. Een wijn met schroefdop kan dus gewoon kurk hebben. 

Kun je er nog iets aan doen?

Nee, door de gootsteen ermee. 

Er is nog een heel scala aan bijzondere wijngeuren, van kattenpis tot petrol. En geloof het of niet, wijnliefhebbers zijn er gek op. (Lees ook: Hoe komen aroma's in wijn - de 39 bekendste wijngeuren). 

• Sauvignon Blanc staat bekend om zijn kattenpis aroma. 
• Riesling om zijn petrolgeur. 
• Tabaksgeur vind je veel in gerijpte, volle rode wijnen. Rijping speelt een belangrijke rol, de combinatie van eugenol en vanilline met de rokerige aroma’s van getoaste vaten. De druifeigen stof megastigmatrienon, een norisoprenoïde, is misschien wel de grootste smaakmaker. Die vind je veel in Syrah.

En zo zijn er nog veel meer :) 

Wat is het vreemdste dat jij ooit in een wijn geroken hebt?