Sangiovese Druif - Kameleon onder de Wijnen

Sangiovese: de meest aangeplante druif van Italië, met een hoofdrol in de beroemde Toscaanse Chianti. De rode wijn bekend van de zwarte haan (en vroeger van z'n strofles).

In deze wijnguide alles over de Sangiovese druif en wijn, van smaak tot wijn en spijs!

Wat is Sangiovese?

Sangiovese is een rode wijndruivensoort. Deze beroemde, inheemse Italiaanse druif geeft wijnen in een heel scala aan smaken. De druif is gevoelig, en smaakt sterk verschillend, afhankelijk van waar hij groeit, en hoe hij opgevoed wordt.

De druif is groots in Italië, maar opvallend genoeg staan er maar verwaarloosbare hectares in andere landen wereldwijd.

De naam Sangiovese is afgeleid van het Latijnse woord voor 'bloed van Zeus', verwijzend naar de oude Romeinse god Jupiter.

Sangiovese = 'bloed van Jupiter'

--- Dit is een advertentie, lees verder onder dit blok ---

De oude Grieken spraken Zeus namelijk uit als 'Dzjoes'. Jupiter is daarom niets meer dan een samentrekking van 'Dzjoes' en het Latijnse woord voor vader: pater.

En het bloed van Jupiter dan? Sanguis Iovis in het Latijn? Dat zou verzonnen zijn door middeleeuwse monniken uit het klooster van Santarcangelo, in de Italiaanse regio Romagna.

Sangiovese Smaak en Geur

De druif rijpt pas laat, waardoor hij een hoge aciditeit behoudt.

Sangiovese wijnen hebben daarom altijd verfrissende zuren. Ze zijn helder robijnrood van kleur, met typische aroma's van kersen.

Verder hebben deze wijnen een indrukwekkende waaier aan potentiele geuren en smaken, zoals:

Gedroogde groene kruiden
Thee
Paddenstoelen
Herfstbladeren en bos
Wierook
Koffie
Tabak
Leer
Aarde
Stof

Stijlen Sangiovese

Zoveel geuren, zoveel smaken. Hoe kan één druif zoveel smaken aan een wijn geven? Sangiovese vertaalt als geen ander het 'terroir' = de bodem waar de druif op groeit.

Ook is er bijna geen druif die zo mooi oudert als de Sangiovese druif. Jonge Sangiovese wijnen zijn frisfruitig, met aroma's van rood en zwart fruit, met een lichte houttoets. Naarmate de wijn rijpt ontwikkelen er steeds meer geuren en smaken van leer, herfstbladeren, truffels en koffie.

De verschillende houten vaten geven ook elk hun eigen karakter aan de wijn. De traditionele grote Slavonische botte hebben minder invloed op de smaak dan de Franse barriques.

Om het nog lastiger te maken worden er verschillende klonen, of druifvarianten gebruikt onder één noemer: Sangiovese Grosso voor Montalcino en Montepulciano, en weer anderen gebruiken Sangiovese Piccolo.

DE smaak van Sangiovese omschrijven? Da's lastig...

Beroemde Sangiovese wijnen

Chianti

Hoogstwaarschijnlijk de meest bekende Sangiovese wijn! Je hebt hele simpele Chianti's, met vooral rood fruit, theeblaadjes en iets van boerderij. Maar ook krachtige stijlen, die tegelijkertijd erg elegant zijn. Deze kun je zonder problemen lang bewaren, waardoor ze nog jaren mooie tertiaire aroma's ontwikkelen.

De mooiste komen uit het Chianti Classico gebied rondom Florence en Siena. (Ooit een keer die kant op? Lees ook 10 tips voor je wijnreis naar Chianti).

Chianti's moeten voor 80% van Sangiovese zijn gemaakt, maar er mogen ook andere druiven worden gebuikt, zoals Cabernet Sauvignon en Merlot, wat uiteraard invloed heeft op de smaak. Zo geeft de lokale Canaiolo iets rokerigs, en Cabernet Sauvignon geeft kracht aan de beroemde blend.

Vino Nobile di Montepulciano

Steviger dan Chianti, maar minder stoer dan Brunello. Het nobele deel van de naam slaat op de adel die vroeger in het stadje Montepulciano woonde.

Om hen te plezieren met een mooiere wijn, kwamen ze met vino nobile op de proppen. Deze wijn wordt gemaakt van minimaal 70% Sangiovese, en rijpt minimaal 2 jaar op eikenhouten vat. Een standaard voor een echte topwijn.

Brunello di Montalcino

Een absolute topwijn! Brunello is de lokale naam voor de Sangiovese druif, die in wijngaard op heuvels rondom de stad Montalcino groeien.

Deze wijnen zijn iets donkerder van kleur, voller van smaak en misschien iets complexer dan Chianti wijnen.

Vin Santo

Even heel iets anders: de Toscaanse wijn Vin Santo. Een zoete heilige wijn, die traditioneel geserveerd wordt met cantucci - droge amandelkoekjes. Die hoor je dan in de wijn te dopen, waardoor het koekje lekker soppig wordt.

Vin Santo wordt gemaakt door druiven maanden lang te drogen op matten van stro. De ingedroogde druiven worden geperst, en rijpen daarna jaren in kleine houten vaatjes van 50 liter. De vaten worden niet geheel gevuld, waardoor er veel contact is met zuurstof, en de vaten staan op warme zolders, zodat er een groot gedeelte verdampt door de hitte.

Het resultaat? Een geconcentreerde, zoete en kruidige dessertwijn, met nog voldoende zuren en aroma's van gedroogd fruit, gebrande noten en pepernoten.

Wijnweetje: Van de druiven die je nodig hebt voor één klein flesje van 375 ml Vin Santo, kun je 24 normale flessen wijn maken.

Vin Santo mag van druiven gemaakt worden als Malvasia en Trebbiano, maar de meest begeerde Vin Santi zijn van 100% Sangiovese druiven. Deze wijn wordt ook wel 'Occhio di Pernice' genoemd = Patrijzenoog, naar de kleur van de ogen van een patrijs in nood - die veranderen dan blijkbaar van kleur!

PS. Ik zou die term trouwens niet te losjes gebruiken. Occhio di Pernice is ook de term voor likdoorns!

Sangiovese is de Anti-Merlot. Waar Merlot effen, glad en gepolijst is, heeft Sangiovese nog allerlei fijne ruwe randjes, en veel textuur.

--- Dit is een advertentie, lees verder onder dit blok ---

Welk gerecht bij Sangiovese?

Met z'n onmiskenbare parfum en frisse zuurtje staat Sangiovese z'n mannetje naast stevige smaken als tomatensauzen.

Alle pizza en pasta met tomatensaus zijn een prima combi.
Als wijn blij kon worden, dan werd Sangiovese dat zeker van paddenstoelen!
Gebraden vlees als konijn uit de oven met rozemarijn. Chianti met een beetje Cab Sauv is nog lekkerder bij lamsbout met rozemarijn.
Mezze, met z'n verschillende smaken van gemarineerde olijven, hummus, gegrilde groente en gebrande noten.
Grof gepureerde kikkererwten gaan heerlijk bij de textuur van de boerse wijn, net als polenta.
Salie en rozemarijn tillen de wijn naar een hoger niveau.
En ook bittere groentes als spruiten, rucola en radicchio laat de wijn schitteren.

Ook erg lekker: gevulde kip of kerstkalkoen uit de oven met kastanjes, tijm en salie. Maak 'm helemaal af met gestoofde spruitjes met wat peper en parmezaan.

Serveer 'm in een bolvormig glas op een temperatuur van 18 ̊C. Liever iets te koud dan iets te warm. Genieten maar!

Hannibal had overigens gelijk, lever en Sangiovese gaan goed samen: ‘I ate his liver with some fava beans and a nice Chianti’. Al raad ik kippenlevertjes aan, in plaats van menselijke.

Meer wijnen zoals Sangiovese

Sangiovese heeft in z'n eentje al zoveel te bieden, probeer daarom eerst de verschillende stijlen die de druif te bieden heeft:

Chianti - van de 'normale' wijnen met 6 maanden rijping, tot de Gran Selezione met 2,5 jaar rijping.
Montalcino - van de Sangiovese Grosso. Stijlen variëren van de Rosso di montalcino met 1 jaar rijping, tot Riserva, met minimaal 2 jaar rijping op eiken, en daarna nog 4 jaar op fles.
Vino Nobile di Montepulciano - van de 'Prugnolo Gentile' variant, met minimaal 2 jaar rijping, tot de Riserva met minimaal 3 jaar houtrijping.

Andere wijnen