Deep Dive in Oostenrijkse Wijngebieden & Wijnen
Oostenrijk is zich als wijnland enorm aan het ontwikkelen.
Zo hebben ze flink gesleuteld aan hun wijnwetgeving. Nu één van de strengste van Europa. En: volledig bij. De laatste update? De toevoeging van de Thermenregio eind 2023.
Kwaliteit en duurzaamheid wordt volop gestimuleerd. Zo is er ruimte om te spelen met PIWI's, en kunnen wijnmakers ook mét kwaliteitskeurmerk fantastische duurzame wijn maken.
Oostenrijk is dan ook één van de grootste landen in organische, biodynamische en natuurlijke wijn.
Hoog tijd om eens nader kennis te maken met Oostenrijk als wijnland!
PS. lees ook:
Oostenrijkse wijn in cijfers
44.500 + hectare wijngaarden, 10.000+ wijnboeren, en 40+ druivensoorten.
- Oostenrijk neemt zijn witte wijnen serieus: Ze maken zo'n 70% witte wijn.
- Paradepaardje Grüner Veltliner is goed voor 1/3 van de wijngaarden.
- Voorde DAC kwaliteitswijnen zijn er 40 druiven toegestaan, in:
- 9 algemene kwaliteitsgebieden, waarvan:
- 18 specifieke kwaliteitswijngebieden.
- 95% van de wijnhuizen is nog steeds familiebedrijf.
- 22% van de wijnmakers is organisch of biodynamisch gecertificeerd
- 25% is duurzaam gecertificeerd.
- Opvallend: ook de wijnhuizen die niet duurzaam gecertificeerd zijn, werken bijna allemaal op een duurzame manier.
- 50% werkt insecticide vrij.
- En 2/3 beplant hun wijngaardareaal met yearround gewassen. Beter voor de bodem, en voor de mens!
NL is de 3e grootste afnemer van Oostenrijkse wijnen, al is het een nek aan nek race met de VS.
DAC =
Districtus Austriae Controlatus.
De Oostenrijkse AOC
Oostenrijkse wijngebieden
Er zijn 9 algemene wijngebieden, die je op het etiket terug kunt vinden met: 'wijngebied' + DAC.
- Niederösterreich | 26.968 hectare
- Burgenland | 11.648 hectare
- Steiermark | 5.114 hectare
- Wien | 582 hectare
- Kärnten | 125 hectare
- Oberösterreich | 82 hectare
- Tirol | 13 hectare
- Voralberg | 5 hectare
- Salzburg | 0.26 hectare
De 18 DAC wijnregio's
Niederösterreich, Burgenland, Steiermark en Wien zijn het belangrijkst, en kunnen elk weer worden opgedeeld in 18 regionale kwaliteitsgebieden.
Niederösterreich
In dit mooie stukje Oostenrijk bovenin het land vind je 8 kwaliteitswijngebieden, beïnvloedt door 3 klimatologische subzones:
- Weinviertel in het noorden
- De Donau regio met zijn subvalleien ten westen van Wenen
- Niederösterreich, met zijn beschutte, warmere vlaktes. Het thuis van fenomenale rode wijnen.
Onder Niederösterreich vallen 8 specifieke kwaliteitsgebieden.
1. Wachau
Wachau is een schitterend wijngebied, misschien wel de mooiste van Oostenrijk!
De uit de rots gehouwen steile terrassen met wijngaarden, oude kastelen en de ruwe Donau vormen samen een adembenemend plaatje.
De wijnen
De 1296 hectare wijngaarden staan vol Grüner Veltliner en Riesling.
Wachauer wijnen zijn knisperend fris, met weinig tot niet waarneembare houttonen.
De kwaliteitswijnen worden, net zoals in de rest van het land, ingedeeld op algemeen, dorps- en wijngaard niveau. Daarnaast hanteert Wachau nog een indeling op hoeveelheid alcohol. Deze wijntermen kun je tegenkomen op het etiket:
- Steinfeder: lichte wijnen tot 11.5%
- Federspiel: medium wijnen van 11.5-12.5%
- Smaragd: Krachtige wijnen met minimaal 12.5% alcohol.
Wijngaarden Wachau = World Cultural Heritage site
2. Kremstal
Dit wijngebied met zijn 2267 hectare wijngaard vol Grüner en Riesling is vernoemd naar het historische wijnstadje Krems.
De wijnen
Het gebied staat bekend om zijn elegante, en kruidige wijnen.
De glooiende löss heuvels en iets warmere wind uit het oosten geven de Grüner Veltiners en Rieslings hier een iets warmer, en voller karakter.
De Kremstal DAC Reserve wijnen hebben een voller mondgevoel, en kunnen lichte tonen van botrytis of hout hebben.
3. Kamptal
De Kamptal vallei is vernoemd naar de 150 km lange Kamp rivier die o.a. door de grootste wijnstad van de regio, Langenlois, stroomt.
De regio staat bekend om zijn karakteristieke Grüner Veltliner en Riesling wijnen. Met in totaal 3.583 hectare wijnstokken en een groot aantal topklasse wijnhuizen is Kamptal een van de meest succesvolle wijnbouwgebieden van Oostenrijk.
4. Wagram
Wagram is een vlakker gedeelte aan de Donau, met 2450 hectare aan wijngarden.
De grootste druiven Zijn Grüner Veltliner (54%) en Zweigelt (12%). Riesling komt op een mooie derde plaats met 5.6%, maar het leuke aan deze regio is de Roter Veltliner druif.
De Grüner Veltliner, Riesling en Roter Veltliner schitteren hier alledrie op het allerhoogste niveau, als Riedenwijn. (= monocépage kwaliteitswijn met karakteristieke kenmerken van 1 wijngaard).
De Roter Veltliners zijn elegant, licht kruidig, met een mooi, vol mondgevoel en een lang bewaarpotentieel. Echt een keer proberen!
5. Weinviertel
Weinviertel is een naam die je misschien wel kent als Oostenrijkse wijnliefhebber.
Met z'n 14.000 hectare is het Oostenrijks grootste, en meest bekende wijngebied.
Weinviertal zette de Grüner Veltliner wereldwijd op de kaart. Het vlaggenschip van de regio is dan ook de karakteristieke peperige GV, de knisperend frisse, lente-in-je-glas wijn. Aromatisch, en met een zuurtegraad die je doet watertanden.
50% van de wijngaarden staat beplant met de 'groene wijn uit Veltlin'. Dat maakt het de regio met de meeste hectare van deze druif wereldwijd!
Maar Weinviertel heeft nog veel meer te bieden. Bijvoorbeeld fruitige Zweigelt (13%) en prachtige Welschriesling (6.6%) wijnen.
6. Carnuntum
Een bijzondere wijnregio, met een heel eigen karakter!
Carnuntum ligt ten zuid-oosten van Wenen en is een warmer wijngebied, bekend van zijn volle rode wijnen van Zweigelt, Blaufränkisch en Merlot.
Ook maken ze mooie Bourgondische stijl Chardonnay, Pinot Blanc en Grüner Veltliner.
7. Traisental
Eén van de jongste wijnregio's van Oostenrijk. Traisental maakt pas sinds 1995 wijnen, maar wel lekkere! De regio van 855 hectare is sinds 2006 toegelaten tot de DAC.
Grüner Veltliner is met meer dan 60% de belangrijkste druif, en geeft fruitige en kruidige wijnen met een hogere zuurgraad. Volgens de Oostenrijkers herken je de wijnen uit Traisental aan een zekere mineraliteit.
8. Thermenregion
De jongste toevoeging aan de DAC kwaliteitswijngebieden: Thermenregion.
Al wordt er hier al meer dan 2000 jaar wijn gemaakt, pas sinds eind 2023 mag de regio DAC aan enkele van hun wijnen toevoegen.
Het leuke is dat er wijn gemaakt wordt van de vrij onbekende, autochtone druiven Rotgipfler en Zierfandler. De laatste wordt ook wel Spätrot genoemd.
Andere grote druiven in dit gebied zijn Chardonnay, Pinot Blanc, Sankt Laurent en Pinot Noir.
PS. voor de wellness liefhebbers: de naam Thermenregion verwijst naar de natuurlijke hot springs in Baden!
Burgenland
Burgenland is het warmste stukje Oostenrijk. Hier worden volle rode wijnen gemaakt (57%), mooie witte wijnen en een enkele edelzoete wijn. Het gebied telt 6 DAC subgebieden.
9. Neusiedlersee
De wijngaarden van Neusiedlersee strekken zich uit over een gebied van ruim 6000 hectare tussen de Hongaarse grens en het Neusiedlermeer.
Er worden hier mooie witte wijnen gemaakt, maar het gebied staat vooral bekend om zijn rode, en edelzoete witte wijnen.
Zweigelt, soms in een blend met Blaufränkisch, geeft hier fruitige, kruidige en vaak licht houtgerijpte wijnen. Ze zijn typisch diep van kleur en vol van smaak.
Sinds 2020 mogen de edelzoete wijnen van voornamelijk Welschriesling ook de term DAC dragen. Deze beroemde wijnen worden gemaakt van door botrytis aangetaste druiven (edele rotting), en heb je van medium tot volzoet:
- Spätlese
- Auslese
- Beerenauslese
- Trockenbeerenauslese
10. Leithaberg
Leithaberg is één van de oudste wijngebieden ter wereld.
Dit Oostenrijkse wijngebied van 2995 hectare herbergt veel verschillende druiven en stijlen wijn. De witte wijnen zijn voornamelijk van Pinot Blanc en Chardonnay, de rode wijnen van Blaufränkisch en Zweigelt.
11. Rust & Rustenburger Ausbruch DAC
Op de westbank van de Neusiedlersee en midden in het Leithaberg gebied, vind je het schattige wijndorpje Rust. Eén van de meest traditionele wijndorpjes van Oostenrijk.
Hier worden rode en witte wijnen gemaakt, maar dat is niet waar dit dorpje bekend om staat. Nee, dat zijn de edelzoete wijnen, gemaakt van Pinot Blanc, Chardonnay, Muskateller en Furmint.
Lekker!
12. Rosalia
Het kleinste wijngebied (239 hectare) van Burgenland (als je Rust niet meetelt) focust zich op krachtige en kruidige rode wijnen, en frisse smaakvolle rosé wijnen van Blaufränkisch en Zweigelt.
13. Mittelburgenland
Mittelburgenland is de kern van de Oostenrijkse rode wijn scene.
Blaufränkisch is hier de grote ster (57%)
Gevolgd door:
- Zweigelt (24%)
- Merlot (6.3%)
- Cabernet Sauvignon (3.8%)
De wijnen herken je aan het onmiskenbare aroma van zwarte bosvruchten en fijne, kruidige tonen.
De DAC Reserve wijnen zijn nog iets krachtiger en hebben duidelijk houtrijping gehad.
14. Eisenberg
Eisenberg is een rustiek en idyllisch gebied langs de grens van Hongarije. De 515 hectare wijngaard rondom de Eisenberg worden getrotseerd door kleine wijnmakers, die het vaak nog als side business hebben.
De meeste wijn die hier gemaakt wordt wordt direct verkocht in de lokale Buschenschanken. Een soort proeflokaal waar de eigenaar allerlei zelfgemaakte dranken en gerechten serveert.
Blaufränksich is groots hier, gevolgd door de lokale Sonstige Rot. Er zijn heel wat pareltjes te vinden!
Wenen (Vienna)
Wijnbouw in de stad? Yes! En nog goede wijnbouw ook.
De wijngaarden binnen de stadsmuren zijn al vanaf de Middeleeuwen bewaard gebleven. Deze oude wijngaarden staan vol met een gemixte aanplant van verschillende druiven, die samen worden geplukt en gebotteld tot wijn.
15. Wien Gemischter Satz
Dat is ook meteen wat de wijnbouw van Wenen uniek maakt. Van de 582 hectare wijngaarden, binnen en buiten de stad, zijn er 228 van gemixte aanplant.
De grootste druiven zijn Grüner Veltliner, Riesling, Pinot Blanc en Chardonnay, maar de enige kwaliteitswijn mag alleen gemaakt worden van de gemixte pluk, ofwel Gemischter Satz. En er mag geen enkele druif meer dan 50% van de blend uitmaken.
Steiermarken
De drie wijnbouwgebieden van Steiermark vind je allemaal in het zuidelijke deel van de staat. Je vindt hier:
- Enkele van de beste Sauvignon Blancs ter wereld (niet overdreven!)
- Frisse Welschriesling, met een kenmerkend groene appeltjes aroma
- Kruidige Muskateller
- Fijne Pinot Blanc (Weißburgunder)
- Volle Chardonnay, hier ook wel Morillon genoemd
En meer!
16. Vulkanland Steiermark
Een bijzonder wijngebied, met vele kleine wijngaarden op de flanken van uitgestorven vulkanen.
De 1.655 hectare wijngaarden zijn voornamelijk beplant met:
Welschriesling (19%)
Pinot Blanc (17%)
Sauvigon Blanc (11%)
Zweigelt
Muskateller
Maar het is de lokale aromatische Traminer die de show steelt, vooral die rondom Klöch zijn het proberen waard.
17. Südsteiermark
Sauvignon Blanc is de absolute ster van deze regio.
Deze wijnen mogen echt meedoen op wereldniveau. Intens aromatisch, knisperend fris en toch met een vol mondgevoel. Opvallend aan deze wijnen is de lichte mineraliteit, dankzij de schelp- en kalkstenen grond.
Deze wijnen moet je echt eens geproefd hebben!
Naast Sauvignon Blanc vind je hier:
- Welschriesling 15 %
- Muskateller 14 %
- Pinot Blanc 12 %
- Chardonnay, lokaal bekend als Morillon 9.3 %
18. Weststeiermark
Weststeiermark is een bijzonder wijngebied van 658 hectare wijngaarden. Ongeveer 70% is beplant met Blauer Wildbacher, een blauwe druif die wordt gebruikt voor de lokale specialiteit Schilcher.
Deze zeldzame roséwijn heeft met zijn levendige zuurgraad al een internationale cultstatus bereikt.
Daarnaast worden hier ook de typisch Steiermarkse witte wijnen zoals Sauvignon Blanc, Pinot Blanc, Muskateller en Welschriesling gemaakt.
Lees Meer
Geschreven door Kim, oprichter van Wijn Wine Wein.
Oostenrijkse wijnen, ze blijven maar beter worden! Hun Sekt laat je watertanden, de Pétillant naturels zijn heerlijk in de zon op het terras, de natuurlijke en organische wijnen zijn booming. En kwalitatief blazen ze je allen omver...
Oostenrijk is een spannend wijnland, die ik zeker in de gaten ga houden de komende tijd!
Wil je wel eens zo'n Oostenrijkse proberen in zijn natuurlijke habitat? Je bent er zo, en een wijnreis die kant op is hartstikke leuk!
Stay tuned voor mijn komende blog over tips voor een wijnreis naar Wenen en Wachau!
PS. wil je op de hoogte blijven van de nieuwste wijnkennis, infographics, wijnreizen en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief! 2x per maand de lekkerste wijnmail in je inbox:)
Groetjes!
Wijnstatistieken, Bron:
Jahresbericht 2023, Österreich Wein Marketing GmbH
Austrian Wine in Dept Training Manual, Updated 2024, Austrian Wine
Reactie schrijven