Champagne maken buiten de Champagne? Nee dus, dat gaat zomaar niet. De naam Champagne is wereldwijd beschermd. Deze verfijnde bubbel mag alleen in het gelijknamige gebied Champagne gemaakt worden. Maar in andere delen van de wereld worden ook heerlijke mousserende wijnen gemaakt. Soms zelfs op precies dezelfde manier als in de Champagne. Vroeger stond dan Methode Champenoise op het etiket, maar ook dat mag niet meer. What’s a winelover to do? Waar moet je nu op letten bij een heerlijke bubbel voor een aangename prijs?

 

Laten we de 7 bekendste mousserende wijnsoorten eens onder de loep nemen!

De meest beroemde mousserende wijn ter wereld. Champagne. Geliefd, kostbaar en daarnaast ook geweldig complex. De prijs, de verschillende stijlen en het jargon op het etiket maken het niet makkelijker om een goede Champagne te kiezen. Daarom een korte introductie.

 

De ligging, het klimaat en de bodem van de Champagnestreek zijn uniek. Zo uniek, dat de wijngaarden, huizen en wijnkelders van de Champagnestreek op de UNESCO Werelderfgoed lijst staan. Meer over de Champagnestreek? Lees hier ons blog over ons bezoek aan deze prachtige wijnstreek! 

 

Champagne is de enige wijnstreek ter wereld die zich 100% focust op mousserende wijn. Ze zijn goed voor zo’n 15% van alle bubbels ter wereld. Champagne wordt gemaakt van Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier. Er mogen nog meer druiven worden gebruikt, zoals Arbane, Pinot Blanc, Petite Meslier and Fromenteau. Maar in de praktijk zie je deze druiven veel minder. De meest gekoesterde Champagnewijnen rijpen minimaal 3 jaar.

3 bekendste Champagne stijlen

Hoe de druiven worden gebruikt (of niet gebruikt) geeft je een idee van de stijl. Als Champagne geen extra stijl op het etiket vernoemd, heeft het Champagnehuis een blend van de drie grote druiven gebruikt voor een witte Champagne. 

 

Blanc de Blancs

Wit van wit. Het grootste deel Blanc de Blancs is 100% Chardonnay. Blanc de Blancs hebben gistaroma's zoals boter en toast en daarnaast citroen- en appelachtige fruitsmaken.

 

Blanc de Noirs

Wit van zwart. Dit is een Champagne van 100% rode druiven, zoals Pinot Noir en Pinot Meunier. Blanc de Noirs hebben meestal meer aardbeien- en frambozensmaken.

 

Rose

Deze rosé stijl wordt meestal gemaakt door Chardonnay te mengen met een klein beetje Pinot Noir of Pinot Meunier wijn. Er is zo’n 10% rode wijn nodig om rosé Champagne te maken. De duurdere Saignee stijl wordt gemaakt door een korte schilweking met Pinot Noir of Pinot Meunier druiven. Rosé Champagne heeft lichte fruitaroma's van aardbei en framboos. Deze Champagnes hebben lage tannines en een hoge zuurgraad.

 

De 5 duurste Champagnes ter wereld

Krug 1928 – €18.500
Een echte wijnlegende
Moet & Chandon Dom Perignon Rose Gold 1996 - €39.069,- 
6 liter Champagne in een fles van witgoud
Armand de Brignac Brut Gold Midas - €49.995,- 
Met 30 liter (bijna 40 normale flessen) de grootste fles Champagne ter wereld
Heidsieck Diamant Bleu 1907 – €206.250,- 
170 jaar oude Champagne uit een scheepswrak
Goût de Diamants, 2013 Taste of Diamonds – €1,5 miljoen
Zou dit misschien om de fles gaan in plaats van de wijn? Met een 19 karaats diamant in het midden van een witgouden etiket. 

Crémant: Champagne, maar dan goedkoper. Crémant is een mousserende wijn die op dezelfde manier gemaakt wordt als Champagne. Het verschil? Het komt uit andere wijnregio's en de kwaliteitseisen zijn iets minder streng. Er zijn 8 Crémant regio's in Frankrijk en 1 in Luxemburg. De bekendste?

 

Crémant  de Bourgogne

Vlak onder Champagne ligt Bourgogne, bekend van de verfijnde Chablis en Pinot Noir wijnen. Crémants uit de Bourgogne hebben de meeste overeenkomsten met Champagne. Gemaakt volgens de traditionele methode, meestal van Chardonnay en Pinot Noir. Met kortere rijpingsvereisten zijn deze mousserende wijnen vaak iets minder complex. Maar niet minder lekker! Op zoek naar de beste Crémant de Bourgogne? Let dan op de tekst Eminent of Grand Eminent op het etiket. Deze mousserende wijnen hebben 24 maanden en 36 maanden rijping 'Sur Lie' gehad, wat de wijn heerlijke gistaroma's meegeeft. 

 

Andere heerlijke Crémants

In iedere regio gelden net iets andere regels en zijn andere druivenrassen toegestaan. Dat geeft unieke Crémants met uiteenlopende aroma's. Probeer ze allemaal? 

• Crémant de Limoux - Strakdroge en frisse Crémants
• Crémant d'Alsace - Rijpere en rondere Crémants
• Crémant de Loire - De Chenin Blanc druif geeft aroma's van citroen, peer, honing en kamille
• Crémant de Bordeaux - Tip! Hier is Sauvignon Blanc toegestaan, die de Crémants heerlijk uitbundig maakt
• Crémant du Jura
• Crémant de Savoie
• Crémant de Die

Crémant de Luxembourg

Luxemburg is het enige land buiten Frankrijk waar de term Crémant mag worden gebruikt. Deze mousserende wijn wordt gemaakt in het Luxemburgse deel van de Moezel. De druiven die gebruikt worden zijn:  Riesling, Pinot Blanc, Rivaner (Müller Thurgau), Elbling, Auxerrois, Pinot Noir (voor rosé Champagne) en Chardonnay.

Spanje’s bekendste mousserende wijn. Op maar een uurtje rijden van het stadsstrand in Barcelona staan velden vol Macabeo, Parellada en Xarel-lo. Dit is de wijnregio Penedés, het hart van de sprankelende Spaanse Cava, gemaakt volgens de Método Tradicional. Net zoals Champagne dus! 

 

Samen creëren de 3 Spaanse druiven een gebalanceerde fruitige mousserende wijn die minder zoet is dan Prosecco maar niet zo nootachtig als Champagne. Cava's komen wel in de buurt, zeker de Vintage Cava's en de Cava's met Sur Lie rijping. Deze hebben wel iets van appeltaart en amandelen. Hoe je deze herkent? Aan de termen Reserva, Gran Reserva of Cava de Paraje Calificado (CPC) op het etiket. 

 

Cava D.O.

Cava heeft net zoals Champagne een beschermde naam. In de wijnwereld noem je dit een beschermde herkomstbenaming. Cava DO (Denominacion de Origen) kan in heel Spanje worden geproduceerd, maar 85% wordt gemaakt in Penedés. Er zijn zo'n 200 producenten van Cava, in meer dan 160 gemeentes in 7 Spaanse districten. Voor de rijping zijn de volgende termijnen vastgelegd, maar het komt vaak voor dat de wijnmaker er voor kiest om de Cava's nog langer te laten rijpen. 

Cava de Paraje Calificado (CPC)

Spanje werkt hard om zich te onderscheiden met topkwaliteit Cava's. Sinds juli 2017 heeft Spanje zelfs een nieuwe classificatie: de Cava de Paraje Calificado (CPC). 

 

Er zijn 12 wijngaarden die voldoen aan de nieuwe kwaliteitseisen, waaronder de wijngaard Can Sala van Freixenet. Naast de combinatie grond (terroir) en druivensoort gelden de volgende regels:

• De Cava moet minimaal 10 jaar oud zijn
• Met minimaal 36 maanden rijping
• Er geldt een maximale opbrengst van 8000 kg per hectare
• Alleen Brut, Extra Brut of Brut Nature
• Vintage jaren zijn ook toegestaan
• De Cava's worden blind geproefd en gekwalificeerd door de Consejo Regulador del Cava

Waarom is Cava zoveel goedkoper dan Champagne?

Cava en Champagne liggen dus helemaal niet zover uit elkaar. Toch betaal je voor een goede Cava met 36 maanden rijping al snel 1/3 minder dan voor een goede Champagne. Hoe kan dat? In Spanje werd al heel vroeg gekeken naar innovatieve productiemethodes voor mousserende wijn. Veel handwerk werd onnodig. Zo heeft Spanje de eerste gyropallets uitgevonden: een machine die automatisch alle Cava's kantelt en draait zodat de droesem naar de kurk zakt. In Champagne gebeurd dit nog steeds met de hand.  

Prosecco lijkt voor Noord-Italië wat Champagne is voor Frankrijk, en Cava voor Spanje. ’s Lands beroemdste bubbel. Maar in vergelijking met Champagne, Cava en Italie’s eigen Franciacorta is Prosecco het bekendste voorbeeld van 'gewoon' een frisse en fruitige doordrinkbubbel.

 

Prosecco wordt gemaakt van druif Glera, een vrij neutrale druif met een hoge zuurgraad. Het verkrijgt zijn bubbel altijd via een tweede gisting op tank. Prosecco heeft ook een beschermde herkomstbenaming. Op zo’n 1,5 uur rijden ten noorden van Venetië vind je de wijngebieden Veneto en Friuli. Deze vallen onder de beschermde naam DOC Prosecco.

 

Er is zelfs 1 DOCG, een stapje hoger nog. Deze mousserende wijn komt uit het gebied met de onuitspreekbare naam Conegliano Valdobbiadene. Het telt 166 wijnmakers, 3000 druiventelers en produceert zo’n 65 miljoen flessen Prosecco DOCG per jaar. Hiervan is 90% Spumante, en 10% Frizzante. 

 

Alle mousserende wijn die buiten deze gebieden gemaakt wordt, mag geen Prosecco heten.

Bij een Italiaanse mousserende wijn denk je al snel aan Prosecco. Maar de veel onbekendere Spumantes, zoals Franciacorta uit Lombardije, Noord-Italië, zijn veel interessanter! Prosecco is heerlijk, maar Franciacorta speelt mee op het niveau van Champagne. 

 

Franciacorta DOCG

Franciacorta wordt op dezelfde manier en van dezelfde druiven gemaakt als Champagne, met een toevoeging van Pinot Blanc. In Italië noemen ze deze methode Metodo Classico. Ze hebben de hoogste Italiaanse kwaliteitsstatus: DOCG. En eigenlijk zijn ze net zo lekker als Champagne! Licht, droog, hoog in zuren en met aroma's van limoen, perzik, kersen, amandelen en getoast brood zijn ze zeker het proosten waard. 

 

Stijlen Franciacorta

Satèn: Een zijdezachte (vandaar de naam!) witte mousserende wijn van uitsluitend Chardonnay en Pinot Blanc. Satèn rijpt minimaal 24 maanden en heeft romige aroma's van boter, getoast brood en noten als hazelnoot en amandelen.

Rosé: Als Champagne, maar dan met minimaal 24 maanden flesrijping

Millesimato: Italiaans voor Vintage. Een mousserende wijn van druiven uit 1 oogstjaar. Hierdoor is het mogelijk om de (weers)invloeden van dat specifieke jaar in de wijn te proeven. Een Millesimato heeft minimaal 30 maanden flesrijping.

Riserva: Minimaal 67 maanden flesrijping!

 

Andere topkwaliteit Spumantes uit Italie

Trento DOCG - Sprankelede Chardonnays

Oltrepo Pavese - Heerlijke mousserende rose's en Blanc de Blancs van Pinot Noir 

 

Espumante uit Portugal

Ook nog een kleine vermelding waard zijn de Espumantes uit Portugal. Deze bubbels zijn er in 3 kwaliteitsclassificaties:

Espumoso     

Goedkope, ingespoten bubbelwijnen volgens de fietspomp methode. 

VQPRD (Vini di qualità prodotti in regioni determinate)

Gemaakt volgens de tankmethode, lijkt het meest op Prosecco.

VFQPRD ((Vini Frizzante di qualità prodotti in regioni determinate)  

Uit de beste Portugese regio's Douro, Ribatejo, Minho, Alentejo of Estremadura en gemaakt op de                                            traditionele methode. Goede bang for your buck, maar niet te vergelijken met de beste mousserende wijnen. 

Sekt schmeckt! Als je de goede uit weet te kiezen ten minste. Sekt heb je in alle soorten en maten en in alle prijscategorieën. Weet je nog de Pompe Bicyclette methode? Die wordt voor Sekt nog te vaak toegepast. Er bestaat dus veel bulk Sekt die geïnjecteerd is met bubbels. Zonde, wat als je de real-deal te pakken hebt heb je een heerlijke bubbel, die ook niet te veel kost. 

 

Gelukkig heeft het VDP, Verband Deutscher Pradikäts- und Qualitätsweinguter, zijn eigen classificatiesysteem. Dat maakt het iets makkelijker. Zo weet je welke kwaliteit je koopt wanneer de kurken moeten knallen. De mousserende wijnen van 195 geteste kwaliteitswijngaarden worden volgens deze 4 klassen benoemd:

• VDP Gutssekt          15 maanden rijping
• VDP Ortssekt          15 maanden rijping
• VDP Erste Lage       36 maanden rijping
• VDP Grosse Lage    36 maanden rijping

Alle VDP’s worden op dezelfde manier gemaakt als Champagne, met een tweede gistrijping op fles. 

 

Op het etiket kun je nog meer aanwijzingen vinden. Staat er alleen Sekt op de fles? Dan is de kans groot dat de wijn gemaakt is op de fietspompmethode. Staat er Deutscher Sekt, Deutcher Sekt b.A of Winzer Sekt op het etiket? Kassa! Die moet je hebben.  

 

Druiven

Voornamelijk Riesling, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Noir en Chardonnay

Oostenrijkse Sekt

Ja we moeten het even hebben over Oostenrijkse Sekt. Waarom? Omdat Oostenrijkse Sekt heel veel te bieden heeft! Oostenrijk probeert hun grote Sekt-zus, Duitsland, te verslaan, en dat lijkt ze te lukken. Duitsland maakt wel veel uitstekende Sekt-wijnen, maar ze hebben gewoon geen regels die net zo overzichtelijk en streng zijn.

 

Oostenrijk heeft het rigoureus aangepakt, en produceert nu topkwaliteit mousserende wijn tegen een mooie prijs. Laten we eens kijken naar de verschillende soorten Oostenrijkse Sekt: 

 

Sekt & Sekt g.U.

Goedkope, ingespoten bubbelwijnen. De tweede, aka Qualitätsschaumwein heeft in ieder geval nog een minimale druk van 3,5 bar - hetzelfde als Prosecco. 

 

Sekt g.U. Klassik

Nu begint het interessant te worden. Serieuze Sekt kwaliteit begint bij Klassik. Het mooie aan Klassik is dat veel wijnen gemaakt worden van de geweldige, pittige Grüner Veltliner druif en dat ze meestal onder de €15 liggen.

• Alleen afkomstig uit  de beste wijnregio's van Oostenrijk
• 9 maanden Sur Lie rijping. Dat geeft al veel romigheid aan deze nog betaalbare bubbel!
• Qua productienormen ligt Klassik dichter bij Prosecco dan bij Champagne 

Sekt g.U. Reserve

Premium Oostenrijkse mousserende wijnen met een beschermde oorsprongsbenaming. Deze wijnen worden op dezelfde manier gemaakt als Champagne. Wat mousserende wijnliefhebbers enthousiast maakt over Reserve is de rijpingseis van maar liefst 18 maanden. Hiermee is deze bubbel meteen gelijk aan (of beter dan!) Niet-Vintage Champagnes. 

 

Sekt g.U. Grosse Reserve

De eerste Grosse Reserve, ofwel Grand Reserve, werd uitgebracht op 22 oktober 2018. En dat beloofde veel goeds! Grosse Reserve is uitzonderlijke oude Oostenrijkse mousserende wijn uit 1 dorp. 

• De mousserende wijn moet minimaal 30 maanden rijpen, wat vergelijkbaar is met Vintage Champagne (36 maanden).
• De extra vereiste om uit 1 dorp te komen, lijkt erg op de Premier Cru / Grand Cru methode van Champagne.
• En nog beter dan Champagne: de wijnbereidingsregels voor Grosse Reserve beperken zelfs het mengen van rode wijn met witte wijn om mousserende rosé te maken.

En het beste van de Oostenrijkse Sekt Grosse Reserve? Je hebt m al vanaf €20! Even ter vergelijking: een Vintage Champagne heb je pas vanaf €53. 

 

Druiven

Voornamelijk Gruner Veltliner, Riesling, Blaufrankisch, Pinot Noir en Chardonnay

Dit klinkt toch alleen al super vrolijk? Een prachtige naam voor bubbels uit Zuid-Afrika. De methode, Cap Classique, is die van Champagne. De invloed van Champagne is ook duidelijk merkbaar in de beste mousserende wijnen van Zuid-Afrika. Die komen uit de koelere gebieden en hebben net als in de Champagne Pinot Noir en Chardonnay als basis. Vonkelwijn is vaak net iets zoeter en fruitiger dan hun Franse counterparts. 

 

Kijk voor een goede Vonkelwijn naar de term MCC op het etiket: Méthode Cap Classique. 

 

Met een Vonkelwijn van Graham Beck zit je ook zeker goed. Deze Zuid-Afrikaanse wijnmaker heeft zich helemaal toegelegd op het maken van mousserende wijnen volgens de MCC. Hun Blanc de Blancs heeft zelfs de International Wine and Spirits Competition gewonnen. Deze Blanc de Blancs werd toen verkozen tot de beste flesgerijpte mousserende wijn ter wereld. En dat allemaal voor maar €18. 

Tot eind 19e eeuw waren de meeste mousserende wijnen serieus zoet. In een gemiddelde Champagne zat zo’n 150 gram toegevoegde suiker per liter. Madame Pommery, één van de beroemdste Champagnemakers hield niet zo van zoet en lanceerde Pommery Nature. Een droge versie Champagne. Dit bleek een meesterzet: de droge Champagne viel goed bij de adel en het imago van Champagne veranderde voorgoed. Nu is zo’n 95% van alle mousserende wijn ‘Brut’, met 12 gram restsuiker per liter. Kies je eigen smaak door op het etiket te kijken naar de termen ‘Brut Nature’ tot ‘Doux’. Dosage stijlen:

• Brut Nature        minder dan 3 gram suiker per liter 
• Extra Brut           minder dan 6 gram suiker per liter
• Brut                     minder dan 12 gram suiker per liter
• Extra Dry            tussen de 12 en de 17 gram suiker per liter
• Sec                       tussen de 17 en de 32 gram suiker per liter
• Demi-Sec            tussen de 32 en de 50 gram suiker perliter
• Doux                   meer dan 50 gram suiker per liter

En, ga je binnenkort eens een andere mousserende wijn proberen? Laat me weten wat je er van vond! Interesse in een mousserende wijnproeverij? Stuur me dan gerust een berichtje :) 

 

 

Ideeën of vragen? Roep maar! Stel ze, ik probeer je te helpen of schrijf er een blog over J

 

Meer lezen over wijn, wijn proeven en wijn uitjes? Houdt dit blog in de gaten!

 

Groetjes Kim

Wijn Wine Wein