Champagne maken buiten de Champagne? Dat mag niet. Champagne is beschermd en mag alleen in het gelijknamige gebied gemaakt worden. Maar er worden ook heerlijke mousserende wijnen gemaakt buiten de Champagne. Soms zelfs op precies dezelfde manier.

 

De 7 bekendste mousserende wijnsoorten

1. Champagne
2. Crémant
3. Cava
4. Prosecco
5. (E)Spumante
6. Sekt
7. Vonkelwijn

De beroemdste mousserende wijn ter wereld. Champagne. De prijs, de verschillende stijlen en het jargon op het etiket maken het niet makkelijk om een goede Champagne te kiezen. Daarom een korte introductie.

 

De Champagnestreek is uniek. Zo uniek, dat de wijngaarden, huizen en wijnkelders op de UNESCO Werelderfgoed lijst staan. Lees hier meer over een weekend Champagne.

 

Champagne is goed voor 15% van alle bubbels wereldwijd, en is de enige streek ter wereld die zich 100% focust op mousserende wijn. Champagne wordt meestal gemaakt van Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier. Deze 3 druiven zijn goed voor zo'n 99% van de aangeplante druivenrassen in de Champagne. De andere toegestane druivenrassen zijn

• Pinot Blanc
• arbane
• Petit Meslier
• Pinot Gris

 

De meest gekoesterde Champagnewijnen rijpen minimaal 3 jaar.

Champagne stijlen

 

Geen extra stijl

Als Champagne geen extra stijl op het etiket noemt, is het een blend van de drie grote druiven, gebruikt voor een witte Champagne. 

Blanc de Blancs

Wit van wit. Het grootste deel Blanc de Blancs is 100% Chardonnay. Blanc de Blancs hebben gistaroma's zoals boter en toast. En citroen- en appelachtige fruitsmaken.

Blanc de Noirs

Wit van zwart. Dit is een Champagne van 100% rode druiven, zoals Pinot Noir en Pinot Meunier. Blanc de Noirs hebben aardbeien- en frambozensmaken.

Rose

Rosé Champagne wordt gemaakt door Chardonnay te mengen met zo'n 10% rode wijn. De duurdere Saignee stijl wordt gemaakt door een korte schilweking met Pinot Noir of Pinot Meunier druiven. Rosé Champagne heeft lichte fruitaroma's van aardbei en framboos. Deze Champagnes hebben lage tannines en een hoge zuurgraad.

 

De 5 duurste Champagnes ter wereld

5. Krug 1928 – €18.500
Een echte wijnlegende
4. Moet & Chandon Dom Perignon Rose Gold 1996 - €39.069,- 
6 liter Champagne in een fles van witgoud
3. Armand de Brignac Brut Gold Midas - €49.995,- 
Met 30 liter (bijna 40 normale flessen) de grootste fles Champagne ter wereld
2. Heidsieck Diamant Bleu 1907 – €206.250,- 
170 jaar oude Champagne uit een scheepswrak
1. Goût de Diamants, 2013 Taste of Diamonds – €1,5 miljoen
Zou dit misschien om de fles gaan in plaats van de wijn? Met een 19 karaats diamant in het midden van een witgouden etiket. 

Crémant: Champagne, maar dan goedkoper. Een mousserende wijn die op dezelfde manier gemaakt wordt als Champagne. Het verschil? Het komt uit andere regio's en de kwaliteitseisen zijn minder streng. Er zijn 8 Crémant regio's in Frankrijk en 1 in Luxemburg. De bekendste?

 

Crémant  de Bourgogne

Vlak onder Champagne ligt Bourgogne, bekend van de verfijnde Chablis en Pinot Noir wijnen. Deze mousserende wijnen lijken het meest op Champagne. Gemaakt volgens de traditionele methode, meestal van Chardonnay en Pinot Noir. Met kortere rijpingsvereisten zijn ze vaak iets minder complex. Maar niet minder lekker!

 

Op zoek naar de beste Crémant de Bourgogne? Let dan op de tekst Eminent of Grand Eminent op het etiket. Deze mousserende wijnen hebben 24 maanden en 36 maanden rijping 'Sur Lie' gehad, wat de wijn gistaroma's meegeeft. 

 

Andere heerlijke Crémants

Iedere regio heeft andere regels en gebruikt andere druivenrassen. Dat geeft unieke Crémants met uiteenlopende aroma's. Probeer ze allemaal? 

• Crémant de Limoux - Strakdroog en fris
• Crémant d'Alsace - Rijp en rond
• Crémant de Loire - Van Chenin Blanc met aroma's van citroen, peer, honing en kamille
• Crémant de Bordeaux - Tip! Sauvignon Blanc maakt deze Crémants heerlijk uitbundig
• Crémant du Jura
• Crémant de Savoie
• Crémant de Die

Crémant de Luxembourg

Luxemburg, het enige land buiten Frankrijk waar de term Crémant mag worden gebruikt. Deze mousserende wijn wordt gemaakt in het Luxemburgse deel van de Moezel. De druiven die gebruikt worden:  Riesling, Pinot Blanc, Rivaner, Elbling, Auxerrois, Pinot Noir (voor rosé) en Chardonnay.

Spanje’s bekendste mousserende wijn. Op maar een uurtje rijden van het stadsstrand in Barcelona staan velden vol Macabeo, Parellada en Xarel-lo. Dit is de wijnregio Penedés, het hart van de sprankelende Spaanse Cava, gemaakt volgens de Método Tradicional. Net zoals Champagne! 

 

De 3 Spaanse druiven geven een fruitige mousserende wijn die minder zoet is dan Prosecco maar niet zo nootachtig als Champagne.

 

Cava's komen in de buurt, zeker de Vintage Cava's en de Cava's met Sur Lie rijping. Deze hebben iets van appeltaart en amandelen. Je herkent ze aan de termen Reserva, Gran Reserva of Cava de Paraje Calificado (CPC) op het etiket.  

 

Cava D.O.

Cava heeft net zoals Champagne een beschermde naam. Dit noem je een beschermde herkomstbenaming. Cava DO (Denominacion de Origen) kan in heel Spanje worden geproduceerd, maar 85% wordt gemaakt in Penedés. Er zijn zo'n 200 Cava producenten.

 

Rijping

• Cava - 9 maanden                         
• Cava Reserva - 15 maanden     
• Cava Gran Reserva - 30 maanden
• Cava de Paraje Calificado (CPC) - 36 maanden

 

Cava de Paraje Calificado (CPC)

Spanje werkt hard aan over-de-top kwaliteit Cava's. Sinds juli 2017 heeft Spanje een nieuwe classificatie: Cava de Paraje Calificado (CPC). 

 

Er zijn 12 wijnhuizen die voldoen aan de nieuwe kwaliteitseisen, waaronder Freixenet. Een CPC moet voldoen aan:

• Minimaal 10 jaar oud met minimaal 36 maanden houtrijping
• Een maximale opbrengst van 8000 kg per hectare
• Alleen Brut, Extra Brut of Brut Nature
• Vintage jaren zijn ook toegestaan
• De Cava's worden blind geproefd en gekwalificeerd door de Consejo Regulador del Cava

Waarom is Cava goedkoper dan Champagne?

Cava en Champagne lijken best op elkaar. Toch betaal je voor een goede Cava al snel 1/3 minder dan voor een goede Champagne. Hoe kan dat?

 

In Spanje werd al heel vroeg gekeken naar innovatieve productiemethodes voor mousserende wijn. Veel handwerk werd onnodig. Zo heeft Spanje de eerste gyropallets uitgevonden: een machine die automatisch alle Cava's kantelt en draait zodat de droesem naar de kurk zakt. In Champagne gebeurd dit nog steeds met de hand.  

Prosecco lijkt voor Italië wat Champagne is voor Frankrijk, en Cava voor Spanje. ’s Lands beroemdste bubbel. Maar in vergelijking met Champagne en Cava is Prosecco 'gewoon' een frisse en fruitige doordrinkbubbel.

 

Prosecco wordt gemaakt van Glera, een vrij neutrale druif met een hoge zuurgraad. Het krijgt zijn bubbel via een tweede gisting op tank. Op zo’n 1,5 uur rijden ten noorden van Venetië vind je de wijngebieden Veneto en Friuli. Deze vallen onder de beschermde naam DOC Prosecco.

 

Er is 1 DOCG. Deze mousserende wijn komt uit het gebied met de onuitspreekbare naam Conegliano Valdobbiadene. Het telt 166 wijnmakers, 3000 druiventelers en produceert zo’n 65 miljoen flessen Prosecco DOCG per jaar. Hiervan is 90% Spumante, en 10% Frizzante. 

 

Alle mousserende wijn van buiten deze gebieden, mag geen Prosecco heten.

Prosecco is heerlijk, maar Franciacorta speelt mee op het niveau van Champagne. 

 

Franciacorta DOCG

Franciacorta is eigenlijk net zo lekker als Champagne! Licht, droog, hoog in zuren en met aroma's van limoen, perzik, kersen, amandelen en getoast brood.

 

Franciacorta wordt op dezelfde manier gemaakt als Champagne. De Italianen noemen deze manier de Metodo Classico. Ze gebruiken dezelfde druiven, plus Pinot Blanc. Franciacorta's hebben de hoogste Italiaanse kwaliteitsstatus: DOCG.

 

4 Stijlen Franciacorta

1. Satèn: Een zijdezachte (vandaar de naam!) witte mousserende wijn van uitsluitend Chardonnay en Pinot Blanc. Satèn rijpt minimaal 24 maanden en heeft romige aroma's van boter, getoast brood en noten als hazelnoot en amandelen.

 

2. Rosé: Als Champagne, maar dan met minimaal 24 maanden flesrijping.

 

3. Millesimato: Italiaans voor Vintage. Een mousserende wijn van druiven uit 1 oogstjaar. Hierdoor is het mogelijk om de (weers)invloeden van dat specifieke jaar in de wijn te proeven. Een Millesimato heeft minimaal 30 maanden flesrijping.

 

4. Riserva: Minimaal 67 maanden flesrijping!

 

Andere topkwaliteit Spumantes uit Italië

Trento DOCG - Sprankelende Chardonnays

Oltrepo Pavese - Heerlijke rose's en Blanc de Blancs van Pinot Noir 

 

5.1 Espumante uit Portugal

Spumantes vind je ook in Portugal. De Espumantes zijn er in 3 kwaliteitsclassificaties:

 

1. Espumoso Goedkope, ingespoten bubbelwijnen volgens de fietspomp methode. 

2. VQPRD (Vini di qualità prodotti in regioni determinate) Gemaakt op de tankmethode, lijkt het meest op Prosecco.

3. VFQPRD (Vini Frizzante di qualità prodotti in regioni determinate)  Uit de beste Portugese regio's en gemaakt op de traditionele methode. Goede bang for your buck, maar niet te vergelijken met de beste mousserende wijnen. 

Sekt schmeckt! Maar, Sekt heb je in alle soorten en maten. Weet je nog de Pompe Bicyclette methode? Die wordt voor Sekt nog te vaak toegepast. Er bestaat dus veel bulk Sekt die geïnjecteerd is met bubbels. Zonde, wat als je de goede kiest heb je een heerlijke bubbel, voor een zacht prijsje. 

 

Gelukkig heeft het VDP, Verband Deutscher Pradikäts- und Qualitätsweinguter, zijn eigen classificatiesysteem. Dat maakt het iets makkelijker. Zo weet je welke kwaliteit je koopt wanneer de kurken moeten knallen. De mousserende wijnen van 195 wijngaarden worden volgens deze 4 klassen benoemd:

• VDP Gutssekt          15 maanden rijping
• VDP Ortssekt          15 maanden rijping
• VDP Erste Lage       36 maanden rijping
• VDP Grosse Lage    36 maanden rijping

Alle VDP’s worden op dezelfde manier gemaakt als Champagne, met een tweede gistrijping op fles. 

 

Op het etiket vind je nog meer aanwijzingen. Staat er alleen Sekt op de fles? Dan is de kans groot dat de wijn gemaakt is op de fietspompmethode. Staat er Deutscher Sekt, Deutcher Sekt b.A of Winzer Sekt? Kassa! Die moet je hebben.  

 

Druiven

Riesling, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Noir en Chardonnay

Oostenrijkse Sekt

Oostenrijkse Sekt heeft veel te bieden! Oostenrijk probeert grote Sekt-zus, Duitsland, te verslaan. En dat lijkt ze te lukken. Duitsland maakt wel veel uitstekende Sekt, maar ze missen de strenge regels die voor kwaliteit zorgen. 

 

Oostenrijk heeft het rigoureus aangepakt, en produceert nu topkwaliteit mousserende wijn tegen een mooie prijs. De verschillende soorten Oostenrijkse Sekt: 

 

Sekt & Sekt g.U.

Goedkope, ingespoten bubbelwijnen. De tweede, aka Qualitätsschaumwein heeft in ieder geval nog een minimale druk van 3,5 bar - hetzelfde als Prosecco. 

 

Sekt g.U. Klassik

Serieuze Sekt kwaliteit begint bij Klassik. Het mooie aan Klassik is dat veel wijnen gemaakt worden van de geweldige, pittige Grüner Veltliner druif en dat ze meestal onder de €15 liggen.

• Alleen afkomstig uit  de beste wijnregio's
• 9 maanden Sur Lie rijping. Dat geeft romigheid aan deze betaalbare bubbel!
• Qua productienormen ligt Klassik dichter bij Prosecco dan bij Champagne 

Sekt g.U. Reserve

Premium Oostenrijkse mousserende wijnen met een beschermde oorsprongsbenaming. Deze wijnen worden op dezelfde manier gemaakt als Champagne. Wat wijnliefhebbers enthousiast maakt over Reserve is de rijpingseis van maar liefst 18 maanden. Hiermee is deze bubbel meteen gelijk aan (of beter dan!) Niet-Vintage Champagnes. 

 

Sekt g.U. Grosse Reserve

De eerste Grosse Reserve, ofwel Grand Reserve, werd uitgebracht op 22 oktober 2018. Grosse Reserve is uitzonderlijke Oostenrijkse mousserende wijn uit 1 dorp. 

• De mousserende wijn moet minimaal 30 maanden rijpen, vergelijkbaar met Vintage Champagne (36 maanden).
• De extra vereiste om uit 1 dorp te komen, lijkt erg op de Premier Cru / Grand Cru methode van Champagne.
• En nog beter dan Champagne: de regels voor Grosse Reserve beperken zelfs het mengen van rode wijn met witte wijn om mousserende rosé te maken.

En het beste van de Oostenrijkse Sekt Grosse Reserve? Je hebt 'm al vanaf €20! Even ter vergelijking: een Vintage Champagne heb je pas vanaf €53. 

 

Druiven

Gruner Veltliner, Riesling, Blaufrankisch, Pinot Noir en Chardonnay

Dit klinkt toch alleen al super vrolijk? Een prachtige naam voor bubbels uit Zuid-Afrika. De methode, Cap Classique, is die van Champagne.

 

De beste mousserende wijnen van Zuid-Afrika komen uit de koelere gebieden en hebben net als in de Champagne Pinot Noir en Chardonnay als basis. Vonkelwijn is vaak net iets zoeter en fruitiger dan hun Franse counterparts. 

 

Kijk voor een goede Vonkelwijn naar de term MCC op het etiket: Méthode Cap Classique. 

Tot 1900 waren de meeste mousserende wijnen serieus zoet. In een gemiddelde Champagne zat zo’n 150 gram suiker per liter.

 

Madame Pommery, één van de beroemdste Champagnemakers hield niet zo van zoet en lanceerde Pommery Nature. Een droge versie Champagne. Dit bleek een meesterzet: de droge Champagne viel goed bij de adel en het imago van Champagne veranderde voorgoed. 

 

Nu is zo’n 95% van alle mousserende wijn ‘Brut’, met 12 gram restsuiker per liter. Kies je eigen smaak door op het etiket te kijken naar de termen ‘Brut Nature’ tot ‘Doux’. 

 

Dosage stijlen:

• Brut Nature        minder dan 3 gram suiker per liter 
• Extra Brut           minder dan 6 gram suiker per liter
• Brut                     minder dan 12 gram suiker per liter
• Extra Dry            tussen de 12 en de 17 gram suiker per liter
• Sec                       tussen de 17 en de 32 gram suiker per liter
• Demi-Sec            tussen de 32 en de 50 gram suiker per liter
• Doux                   meer dan 50 gram suiker per liter