Bubbeltime! Alles over Mousserende Wijn
Ja, Champagne is fantastisch, maar niet altijd betaalbaar.
Lees alles over de beste bubbels wereldwijd en vind de mousserende wijn die jij lekker vindt met deze Sparkling Wine Guide (voor een betere prijs dan Champagne).
Wat is Mousserende Wijn?
Het knalt, het bruist en het knettert zachtjes in je glas. Mousserende wijn is een wijn die bubbelt. Die bubbels ontstaan door een 2e gisting op fles.
Lekkere mousserende wijnen worden over de hele wereld gemaakt, heb je in wit, rosé en rood en variëren in fruitigheid, de grote van de bubbel en de complexiteit.
Hoe wordt mousserende wijn gemaakt?
Op 3 manieren, met een groot verschil in kwaliteit.
1. Méthode traditionnelle
De 'beste' manier om mousserende wijn te maken: de traditionele methode, ofwel de méthode champenoise. Hierbij wordt gist en suiker toegevoegd aan een stille wijn, waarbij koolzuur ontstaat. De wijn ondergaat een tweede gisting op fles, waarbij het koolzuurgas oplost in de wijn.
2. Tankmethode
De meeste mousserende wijnen worden gemaakt door suiker en gist toe te voegen aan een stille wijn, die dan een 2e vergisting ondergaat op tank. Omdat er veel handwerk bespaard wordt (het draaien van de flessen, om het gistbezinksel naar de top van de fles te krijgen), is dit een stuk goedkoper. Ook wel méthode Charmat, of méthode cuve close genoemd.
3. Fietspompmethode
Naast deze 2 'echte' methodes, is er nog een manier waarop je mousserende wijn kunt maken. Je kunt namelijk ook gewoon koolzuurgas in een stille wijn spuiten. De Fransen noemen deze methode ‘Pompe bicyclette’, de fietspomp methode.
Nadeel: het koolzuur lost niet echt op in de wijn, waardoor de bubbels meteen vervliegen zodra ze in contact komen met zuurstof: bij het inschenken.
Welke mousserende wijnsoorten zijn er?
Champagne maken buiten de Champagne? Dat mag niet. De naam is beschermd. Champagne mag alleen in het gelijknamige gebied gemaakt worden.
Maar er worden ook heerlijke mousserende wijnen gemaakt buiten de Champagne. Soms zelfs op precies dezelfde manier.
De 7 bekendste mousserende wijnsoorten
- Champagne
- Crémant
- Cava
- Prosecco
- (E)Spumante
- Sekt
- Vonkelwijn
Welke mousserende wijn vind jij lekker?
1. Champagne
De beroemdste mousserende wijn ter wereld. Champagne.
De Champagnestreek is uniek. Zo uniek, dat de wijngaarden, huizen en wijnkelders op de UNESCO Werelderfgoed lijst staan.
In dit artikel lees je al onze tips voor een weekend Champagne.
Champagne is goed voor 15% van alle bubbels wereldwijd, en is de enige streek ter wereld die zich 100% focust op mousserende wijn. Champagne wordt meestal gemaakt van Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier. Deze 3 druiven zijn goed voor zo'n 99% van de aangeplante druivenrassen in de Champagne. De andere toegestane druivenrassen zijn:
- Pinot Blanc
- Arbane
- Petit Meslier
- Pinot Gris
De meest gekoesterde Champagnewijnen rijpen minimaal 3 jaar.
Champagnestijlen
Als Champagne geen extra stijl op het etiket noemt, is het een blend van de 3 grote druiven, gebruikt voor een witte Champagne.
- Blanc de Blancs - Wit van wit.
- Blanc de Noirs - Wit van zwart.
- Rose - Rosé door Chardonnay te mengen met zo'n 10% rode wijn.
- Saignee - Rosé door korte schilweking met Pinot Noir of Pinot Meunier.
‘Het goedkopere broertje van Champagne?
Crémant'
2. Crémant
Crémant: Champagne, maar dan goedkoper. Een mousserende wijn die op dezelfde manier gemaakt wordt.
Het verschil? Het komt uit andere regio's en de kwaliteitseisen zijn minder streng. Er zijn 8 Crémant regio's in Frankrijk en 1 in Luxemburg. De bekendste?
Crémant de Bourgogne
Vlak onder Champagne ligt Bourgogne, bekend van de verfijnde Chablis en Pinot Noir wijnen.
Deze mousserende wijnen lijken het meest op Champagne. Gemaakt volgens de Méthode traditionelle, meestal van Chardonnay en Pinot Noir. Met kortere rijpingsvereisten zijn ze vaak iets minder complex. Maar niet minder lekker!
Op zoek naar de beste Crémant de Bourgogne? Let dan op de tekst Eminent of Grand Eminent op het etiket. Deze mousserende wijnen hebben 24 maanden en 36 maanden rijping 'Sur Lie' gehad, wat de wijn gistaroma's meegeeft.
Andere heerlijke Crémants
Iedere regio heeft andere regels en gebruikt andere druivenrassen. Dat geeft unieke Crémants met uiteenlopende aroma's. Probeer ze allemaal?
- Crémant de Limoux - Strakdroog en fris
- Crémant d'Alsace - Rijp en rond
- Crémant de Loire - Van Chenin Blanc met aroma's van citroen, peer, honing en kamille
- Crémant de Bordeaux - Tip! Sauvignon Blanc maakt deze Crémants heerlijk uitbundig
- Crémant du Jura
- Crémant de Savoie
- Crémant de Die
- Crémant de Luxembourg
‘Spanje's bekendste mousserende wijn: Cava. De kwaliteit van Champagne voor 1/3 van de prijs.'
3. Cava
Spanje’s bekendste mousserende wijn. Op maar een uurtje rijden van het stadsstrand in Barcelona staan velden vol Macabeo, Parellada en Xarel-lo. Dit is de wijnregio Penedés, het hart van de sprankelende Spaanse Cava, gemaakt volgens de Método Tradicional. Net zoals Champagne!
De 3 Spaanse druiven geven een fruitige mousserende wijn, heerlijk fris. Net als bij champagne heb je verschillende varianten; van Cava brut (zeer droog) tot dulce (zeer zoet). Ter vergelijking: Cava is vaak minder zoet dan Prosecco, maar niet zo nootachtig als Champagne.
Cava's komen in de buurt, zeker de Vintage Cava's en de Cava's met Sur Lie rijping. Deze hebben iets van appeltaart en amandelen. Je herkent ze aan de termen Reserva, Gran Reserva of Cava de Paraje Calificado (CPC) op het etiket.
Cava D.O.
Cava heeft net zoals Champagne een beschermde naam. Dit noem je een beschermde herkomstbenaming. Cava DO (Denominacion de Origen) kan in heel Spanje worden geproduceerd, maar 85% wordt gemaakt in Penedés. Er zijn zo'n 200 Cava producenten.
Rijping
- Cava - 9 maanden
- Cava Reserva - 15 maanden
- Cava Gran Reserva - 30 maanden
- Cava de Paraje Calificado (CPC) - 36 maanden
Waarom is Cava goedkoper dan Champagne?
Cava en Champagne lijken best op elkaar. Toch betaal je voor een goede Cava al snel 2/3 minder dan voor een goede Champagne. Hoe kan dat?
In Spanje werd al heel vroeg gekeken naar innovatieve productiemethodes voor mousserende wijn. Veel handwerk werd onnodig. Zo heeft Spanje de eerste gyropallets uitgevonden: een machine die automatisch alle Cava's kantelt en draait zodat de droesem naar de kurk zakt. In Champagne gebeurd dit nog steeds met de hand.
4. Prosecco
Prosecco lijkt voor Italië wat Champagne is voor Frankrijk, en Cava voor Spanje. Maar in vergelijking met Champagne en Cava is Prosecco 'gewoon' een frisse en fruitige doordrinkbubbel.
Prosecco wordt gemaakt van Glera, een vrij neutrale druif met een hoge zuurgraad. Het krijgt zijn bubbel via een tweede gisting op tank. Op zo’n 1,5 uur rijden ten noorden van Venetië vind je de wijngebieden Veneto en Friuli. Deze vallen onder de beschermde naam DOC Prosecco.
Er is 1 DOCG. De mousserende wijn uit Conegliano Valdobbiadene. Het gebied telt 166 wijnmakers, 3000 druiventelers en produceert zo’n 65 miljoen flessen Prosecco DOCG per jaar. Hiervan is 90% Spumante, en 10% Frizzante.
Alle mousserende wijn van buiten deze gebieden, mag geen Prosecco heten.
Spumante of Frizzante?
Een Frizzante is een simpelere mousserende wijn. Toegankelijk, droog en licht. De 2e vergisting voor de bubbel duurt tot 1 maand, waardoor er minder koolzuur in de wijn opgenomen wordt.
De druk op de fles mousserende wijn is minder dan 3 bar, wat de wijn net een fijne mousse geeft. (Bier heeft 1,5 bar).
In de winkel herken je ze vrij makkelijk. Frizzantes hebben een kurk met een touwtje eromheen (een spago), een schroefdop of kroonkurk. Het zijn geen bewaarwijnen. Meteen opdrinken dus!
Alles boven de 3 bar is meteen een Spumante, de beste hebben zo’n 5 bar. Hoe langer de 2e vergisting duurt, hoe meer bubbels in de wijn. Zie je een Prosecco met een Champagnekurk en Muselet? Dan weet je dat het om een Spumante gaat.
‘Juist. Niet Prosecco, maar Franciacorta is DE Champagne van Italië! '
5. (E)Spumante
Onder de Spumantes is er één speler die je zeker eens geproefd moet hebben. Een mousserende wijn die mee speelt op het niveau van Champagne: Franciacorta.
Franciacorta DOCG
Franciacorta, net zo lekker als Champagne! En misschien wel exclusiever. Licht, droog, hoog in zuren en met aroma's van limoen, perzik, kersen, amandelen en getoast brood.
Franciacorta wordt op dezelfde manier gemaakt als Champagne. De Italianen noemen deze manier de Metodo Classico. Ze gebruiken dezelfde druiven, plus Pinot Blanc. Franciacorta's hebben de hoogste Italiaanse kwaliteitsstatus: DOCG.
4 Stijlen Franciacorta
- Satèn
- Rosé
- Millesimato
- Riserva
Andere topkwaliteit Spumantes uit Italië
Trento DOCG - Sprankelende Chardonnays
Oltrepo Pavese - Heerlijke rose's en Blanc de Blancs van Pinot Noir
Bonus: 5.1 Espumante uit Portugal
Spumantes vind je ook in Portugal. De Espumantes zijn er in 3 kwaliteitsclassificaties:
1. Espumoso
Goedkope, ingespoten bubbelwijnen volgens de fietspomp methode.
2. VQPRD (Vini di qualità prodotti in regioni determinate)
Gemaakt op de tankmethode, lijkt het meest op Prosecco.
3. VFQPRD (Vini Frizzante di qualità prodotti in regioni determinate)
Uit de beste Portugese regio's en gemaakt op de traditionele methode. Goede bang for your buck, maar niet te vergelijken met de beste mousserende wijnen.
‘De Duitsers drinken de meeste bubbels ter wereld. Daarom produceren ze het meeste zelf.'
6. Sekt
Sekt heb je in alle soorten en maten.
Weet je nog de Pompe Bicyclette methode? Die wordt voor deze Duitse bubbel nog te vaak toegepast. Veel bulk Sekt wordt geïnjecteerd met bubbels. Zonde, want als je de goede kiest heb je een heerlijke bubbel, voor een zacht prijsje.
Gelukkig heeft Duitsland zijn eigen classificatiesysteem, VDP. Alle VDP’s worden op dezelfde manier gemaakt als Champagne. Zo weet je welke kwaliteit je koopt wanneer de kurken moeten knallen.
Staat er alleen Sekt op de fles? Dan is de kans groot dat de wijn gemaakt is op de fietspompmethode.
Staat er VDP, Deutscher Sekt, Deutcher Sekt b.A of Winzer Sekt? Kassa! Die moet je hebben.
Druiven
Riesling, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Noir en Chardonnay
Oostenrijkse Sekt
Oostenrijkse Sekt heeft veel te bieden! De verschillende soorten Oostenrijkse Sekt, van lage naar hoge kwaliteit:
- Sekt & Sekt g.U.
- Sekt g.U. Klassik
- Sekt g.U. Reserve
- Sekt g.U. Grosse Reserve
Uitgelicht: Sekt g.U. Grosse Reserve
Grosse Reserve is uitzonderlijke Oostenrijkse mousserende wijn uit 1 dorp.
- De mousserende wijn moet minimaal 30 maanden rijpen, vergelijkbaar met Vintage Champagne (36 maanden).
- De extra vereiste om uit 1 dorp te komen, lijkt erg op de Premier Cru / Grand Cru methode van Champagne.
- En nog beter dan Champagne: de regels beperken zelfs het mengen van rode wijn met witte wijn om mousserende rosé te maken.
En het beste van de Oostenrijkse Sekt Grosse Reserve? Je hebt 'm al vanaf €20! Even ter vergelijking: een Vintage Champagne heb je pas vanaf €53.
Druiven
Gruner Veltliner, Riesling, Blaufrankisch, Pinot Noir en Chardonnay
‘Vonkelwijn klinkt niet alleen heel vrolijk, van deze wijn en deze prijs wordt je ook heel vrolijk!'
7. Vonkelwijn
Dit klinkt toch alleen al super vrolijk? Een prachtige naam voor bubbels uit Zuid-Afrika. De methode, Cap Classique, is die van Champagne.
De beste mousserende wijnen van Zuid-Afrika komen uit de koelere gebieden en hebben net als in de Champagne Pinot Noir en Chardonnay als basis. Vonkelwijn is vaak net iets zoeter en fruitiger dan hun Franse counterparts.
Kijk voor een goede Vonkelwijn naar de term MCC op het etiket: Méthode Cap Classique.
Mousserende wijn van droog naar zoet
Klontje erbij? Weet je net alles over de verschillende soorten mousserende wijn... Komt ‘dosage’ om de hoek kijken. Hét element dat de smaak bepaalt.
Na de tweede vergisting, zijn alle suikers omgezet in alcohol en koolzuurgas. Wat overblijft is een extreem droge mousserende wijn. Deze wijn, de ‘Brut Nature,’ wordt steeds populairder.
Toch zullen veel mensen wat moeite hebben met deze bubbel. Een Brut Nature is zo hoog in zuren, dat je het mondgevoel kunt vergelijken met in een citroen bijten.
‘Omdat Brut Nature wel erg bruut kan zijn, voegen wijnmakers een mengsel van wijn en suiker toe aan de wijn.’
Van Brut Nature tot Doux
95% van alle mousserende wijn is ‘Brut’, met 12 gram restsuiker per liter. Kies je eigen smaak door op het etiket te kijken naar de termen ‘Brut Nature’ tot ‘Doux’.
Dosage stijlen:
- Brut Nature minder dan 3 gram suiker per liter
- Extra Brut minder dan 6 gram suiker per liter
- Brut minder dan 12 gram suiker per liter
- Extra Dry tussen de 12 en de 17 gram suiker per liter
- Sec tussen de 17 en de 32 gram suiker per liter
- Demi-Sec tussen de 32 en de 50 gram suiker per liter
- Doux meer dan 50 gram suiker per liter
‘Is het nu niet eens tijd om al die theorie in de praktijk te brengen?
Proost ! ’
En, ga je binnenkort eens een andere mousserende wijn proberen?
PS. En, zin gekregen in een bubbel proeverij? Bel me! En wil je op de hoogte blijven van de nieuwste wijnkennis, infographics, wijnuitjes en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief! 2x per maand de lekkerste wijnmail in je inbox:)
Ideeën of vragen? Roep maar! Stel ze, ik probeer je te helpen of schrijf er een blog over J
Groetjes Kim
Reactie schrijven
Harrie (vrijdag, 08 oktober 2021 13:53)
Hallo Kim, mooi artikel over de mousserende wijnen. Goed te lezen dat de wijnen uit de Franciacorta het Italiaanse antwoord op de Champagne is. Ik ben persoonlijk een erg grote fan van deze wijnen, vooral de rose's en de Satén van het wijnhuis Al Rocol. Enkele mousserende wijnen uit de Franciacorta, zoals die van Berlucchi, Montina, Ca' del Bosco, Mosnel en Villa etc. kunnen zich qua kwaliteit al erg goed meten met de betere Franse champagnes.