Nieuwe cijfers! Geupdate: 1-9-2023
De koning en koningin onder de Duitse wijnsoorten zijn ongetwijfeld de Riesling en de Spätburgunder. Maar wijnland Duitsland kent 13 Duitse wijnregio's die samen honderden andere wijnen produceren, van fruitig tot pittig en droog tot zoet. Er komen prachtige wijnen uit ons buurland, daarom deze top 15 + smaakoverzicht!
Top 15 populairste Duitse wijnsoorten
Ruim 2/3 van de Duitse wijnsoorten is wit (67,8%). De top 3 bestaat uit Riesling, Müller-Thurgau en Spätburgunder, ook wel Pinot Noir.
--- Dit is een advertentie, lees verder onder dit blok ---
Duitse witte wijnsoorten
1. Riesling 23,5%
De nationale trots van Duitsland!
Geur en Smaak
Deze wijn is zeer aromatisch, licht en elegant en heeft een hoge zuurgraad, vaak in evenwicht gebracht door een mooi zoetje.
Herken de wijn aan aroma’s van limoen, groene appel en jasmijn. HET aroma waar Riesling bekend om staat, is petrol. Dit aroma tovert een lach op het gezicht van menig Riesling fan.
Vaak zijn het hoge kwaliteit droge wijnen, maar deze druif is ook perfect voor zoete wijnen: van de lichte Kabinett en Spatlese, tot de met botrytis geoogste Auslese, Beerenauslese en Trockenbeerenauslese.
TDN is eigenlijk de zonnebrandcrème van de Riesling druif.
Wijnwetenschap: Riesling en Goût de pétrol, het verhaal van TDN
Wijnfout, of gewild wijnaroma? Een steeds terugkerend discussiepunt onder Riesling fans: Hoort petroleumgeur nu wel of niet in Riesling? Het antwoord: Nee, niet perse. Maar het is ook zeker geen wijnfout!
Ikzelf wordt er wel blij van :)
De oorzaak van deze typische wijngeur: 1,1,6-Trimethyl-1,2-dihydronaphthalene, of in het kort TDN. Dit is geen druifeigen stof, maar wordt gevormd door carotenoïden, die wel veel in Riesling voorkomen. Hoe meer carotenoïden, hoe hoger het TDN gehalte.
Deze factoren spelen een grote rol in de vorming van TDN:
- De belangrijkste: de hoeveelheid zon. TDN wordt aangemaakt als bescherming tegen fel zonlicht.
- Hoe lang de wijn rijpt op fles.
- Op welke (kelder)temperatuur de wijn rijpt (hoge temperatuur = meer TDN.
PS. Denk overigens niet aan een agressieve benzine geur, maar meer aan de iets zachtere geur van petroleumlampjes van vroeger.
In Duitsland worden 60 klonen van Riesling gemaakt, waaronder zelfs een rode Riesling (Roter Riesling).
2. Müller-Thurgau 10,9%
Misschien ken je deze druif wel van de zoete Liebfraumilch wijnen uit Duitsland die Nederland overspoelden vanaf +/- 1970.
Wijnweetje: Deze typische Duitse wijnsoort is niet een kruising tussen Riesling en Silvaner, wat jarenlang werd gedacht, maar tussen Riesling en Madeleine Royale, ontwikkeld in 1882 door professor Herman Müller. En die professor kwam uit de Zwitserse regio Thurgau, vandaar de naam.
Geur en Smaak
Een Müller-Thurgau is licht aromatisch, met aroma's van perzik, bloemen en muskaat. Er bestaan leuke Müller-Thurgauwijnen, maar de meeste missen karakter. De beste komen uit Baden en Franken.
Müller-Thurgau wordt nog steeds wel Rivaner genoemd, naar het idee dat de druif een kruising is tussen Riesling x Silvaner.
--- Dit is een advertentie, lees verder onder dit blok ---
3. Grauburgunder 7,4%
Ook wel bekend als Pinot Gris. Deze Duitse wijnsoort is een kleurmutatie van Pinot Noir.
De druif werd vroeger Rulander genoemd, naar zijn ontdekker. Later (vanaf 1950) werden alleen de zoetere stijlen Pinot Gris nog Rulander genoemd, toen de drogere variant populair werd. Grauburgunder was geboren.
Geur en Smaak
Duitse Grauburgunders zijn vol en aromatisch, zeker als je hem vergelijkt met de lichtere Italiaanse variant Pinot Grigio. Er zijn wel dartele Duitse Grauburgunders, maar de meeste zijn weelderig, met aroma's van bloemen, bessen en noten. Herken ze aan een lichte mineraliteit, het lijkt soms wel alsof er een heel fijn bubbeltje in zit.
4. Weissburgunder 5,9%
Duitsland is Pinot Blanc heaven! Weissburgunder is de Duitse variant van Pinot Blanc en Pinot Bianco, en deze druif uit Duitsland geeft werkelijk waanzinnige wijnen.
Geur en Smaak
Een Weissburgunder is vaak iets voller dan een Grauburgunder en heeft aroma’s van niet te rijp fruit, als peer, lychee en appel. Verder herken je hem aan aroma’s als boterbabbelaar en amandelen.
De Weissburgunder is een echte kameleon. Er zijn lichte, frisse en speelse zomerwijnen, minerale en strakke wijnen en volle romige houtgerijpte wijnen.
5. Silvaner 4,4%
Ooit was Silvaner het meest aangeplante ras van Duitsland. De druif was heel populair als betrouwbaar werkpaard, en als mixdruif in de Gemischter Satz. (Wijnen van wijngaarden met een gemixte aanplant, waarvan de druiven ook gemixt werden verwerkt.)
Helaas is deze druif steeds minder populair. Er is nu nog maar 24,1% over van de 18.781 hectare in 1964.
Geur en Smaak
Silvaner is een heerlijke wijn, vergelijkbaar met Grüner Veltliner. Deze wijnen heb je van fris groen en speels tot intens kruidig en complex. De lekkerste uit Franken hebben een gemiddelde zuurgraad, lijken wel een licht bubbeltje te hebben en zijn vol van smaak.
6. Chardonnay 2,5%
Ook steeds populairder in Duitsland, met nu een 10e plek op de totale ranglijst. Voor 1995 kwam Chardonnay bijna niet voor, maar werd er stiekem toch al wel heel wat van aangeplant. Alleen werden de druiven verkocht als Weissburgunder.
De verwarring was zelfs zo groot, dat Duitse wijnmakers Chardonnay aangeleverd kregen uit Frankrijk, onder de naam Weissburgunder. In Frankrijk noemden ze de druif toen ook wel Chardonnet Pinot Blanc of Pinot Blanc Chardonnet.
Geur en Smaak
Rond 2000 waren de Chardonnay's uit Duitsland netjes gezegd nog 'een beetje te'.... Te zoet, te vol en te veel hout. Maar tijden veranderen! Er komen nu prachtige, complexe en elegante Chardonnay's uit oa Baden, Pfalz, Rheinhessen en Württemberg. Verwacht een mooie balans tussen fris, van citroen en groene appel - tot zacht en romig met aroma's van tropisch fruit.
7. Kerner 2,1%
Deze wite druiven vind je vooral in Pfalz en Rheinhessen. Kerner is een kruising tussen Riesling en Trollinger, en is vernoemd naar de Duitse arts en wijnliederen schrijver Justinius Kerner. Hij is bekend van de uitspraak: 'Elke dag een glas wijn is het beste natuurlijke medicijn'.
Geur en Smaak
Kerner lijkt wel een beetje op Riesling, maar is minder spannend door lagere zuren, en heeft minder finesse. Wel is deze wijn heerlijk kruidig, met lichte muskaattonen.
80.000+ wijnboeren maken op 100.000+ hectare wijngaard zo'n 8,5 miljoen hectoliter wijn, van zo'n 100+ druivensoorten.
8. Sauvignon Blanc 1,7%
Sauvignon Blanc, de hekkensluiter van de Duitse witte wijnen! Ook Sauvignon Blanc wint duidelijk aan terrein, hoofdzakelijk in Württemberg, Pfalz en Rheinhessen.
Geur en Smaak
Knisperend fris met vooral groene geuren zoals tijm, limoen, groene appel, paprika, vers gemaaid gras en buxus. Deze wijnen zijn kruidig, tintelen op je tong door de hogere zuurgraad, hebben iets mineraligs en een lager alcoholpercentage.
9. Scheurebe (1,4%), 'de Sauvignon Blanc van Duitsland'. Hoge kwaliteit, fris, met aroma's van vlierbloesem, perzik en cassis. Helaas steeds minder populair: -60% aanplant sinds 1995.
Duitse rode wijnsoorten
1. Spätburgunder 11,2%
Als ik van één Duitse wijnsoort echt enthousiast wordt, dan is het wel van Duitse Spätburgunder.
In Duitsland gaat de Pinot Noir onder een andere naam door het leven: Spätburgunder - laat (spät) rijpende pinot (burgunder).
Geur en Smaak
Een klassieke Duitse Spätburgunder is slank met minder tannine, en een hoge zuurgraad. Spannend door het sprankelende rode fruit en een hogere zuurgraad. Net zoals andere Pinot Noirs heeft deze variant lage tannines.
Herken aroma’s van rood en zwart fruit, zoals cranberry, framboos en blauwe bes, bloemen en paddenstoel. Qua stijl liggen ze perfect tussen de bekendere Bourgogne en Californië stijl in.
De spectaculaire stijging van Spätburgunder naar de wereldtop
Nu zijn Duitse Spätburgunders spannend, elegant, fris en puur. En is Duitsland het 3e grootste land ter wereld als het om Spätburgunder gaat, naast Frankrijk en de VS. Maar dat was niet altijd zo.
Nog niet zo heel lang geleden (2002) sprak Robert Parker nog de vernietigende woorden: 'German Pinot Noir is a grotesque and ghastly wine that tastes akin to a defective, sweet, faded, diluted red Burgundy from an incompetent producer'.
Dat klinkt niet best... Toch was de evolutie toen al begonnen. Ondanks alle vernietigende kritieken, knokten enkele wijnpioneers zich met Spätburgunder naar de absolute wereldtop.
De evolutie van Duitse wijnmakers & Spätburgunder:
- Van 1930 tot 1980 verschoof de focus langzaam van kwantiteit, naar efficiëntie, naar gemakkelijk te telen, ziekteresistente druiven die weelderig groeiden.
- Vanaf 1990 werden druiven vaak rijp tot overrijp geplukt, en lang gerijpt op kleine, nieuwe houten vaten. Wat een rijke, zachte en alcoholische wijn gaf, met enorm veel hout.
- Vanaf 2000: wijnpioniers Bernhard Huber, Paul Fürst en Werner Näkel zorgden voor een ware Pinot Noir revolutie. Ze kozen voor compacte trossen met kleine druiven (=meer smaak), lagere opbrengsten, hogere zuren, meer fruit en grotere, gebruikte houten vaten voor een genuanceerdere houtsmaak.
'German Pinot Noir is a grotesque and ghastly wine that tastes akin to a defective, sweet, faded, diluted red Burgundy from an incompetent producer' - Robert Parker
2. Dornfelder 6,9%
De nummer 2 van de Duitse blauwe druivenrassen: Dornfelder. Deze kruising tussen Helfensteiner x Heroldrebe is de meest succesvolle creatie qua rode druiven van Duitsland.
Van 1995 tot 2005 was de druif even heel populair, en groeide hij exponentieel tot bijna 10.000 aangeplante hectare. Nu groeit de druif niet meer in populariteit.
De Dornfelder druif geeft sappige, diepgekleurde rode wijnen en wordt vooral gemaakt in Pfalz en Rheinhessen.
Geur en smaak
Een mooie Dornfelder is donker van kleur, vol en sappig. Een zachte wijn met veel fruit en zuren, een medium body en zoetje, wat minder tannine en alcohol. Herken hem aan zijn vrolijke fruitigheid met aroma's van rode bes, blauwe bes, kers en bramen en zijn heerlijke zachte aroma's van chocolade, kaneel en steranijs.
Maar pas op: Dornfelder is een enthousiaste groeier, en in de handen van de mindere wijnmakers is de wijn weinig indrukwekkend.
3. Portugieser 2,4%
Portugieser, uit Portugal? Nee, deze wijnsoort heeft niets met Portugal te maken. Waarom dan deze naam?
Er werd lang gedacht dat Portugieser in 1772 vanuit Porto naar Oostenrijk werd gebracht, en later naar Duitsland. In Hongarije noemden ze deze druif zelfs Kékoportó (blauw uit Oporto).
Maar uit DNA onderzoek blijkt dat Portugieser eigenlijk een kruising is tussen Grüner Silvaner en Blauer Zimmettraube, en afkomstig is uit Steiermark, Oostenrijk.
Geur en Smaak
Portugieser vind je vaak in 'Weissherbst', een lichte soort rosé. De rode wijn is vaak ongecompliceerd en soepel met weinig tannine. Licht gekoeld het lekkerst.
4. Trollinger 1,9%
Buiten Württemberg komt Trollinger bijna nergens voor. De druif heeft een lange rijpingsperiode, en voelt zich helemaal thuis op de warme bodems van de steile hellingen in Württemberg.
Geur en Smaak
Soepele, en fruitige lichte rode wijn met een laag alcoholpercentage. Licht aromatisch, met geuren van amandelen en viooltjes.
5. Lemberger 1,9%
Lemberger, ook wel Blaufränkisch genoemd in Oostenrijk, en Kékfrankos in Hongarije.
Nu nog op de 12e plek van de totale ranglijst Duitse wijnsoorten. De druif is het grootst in Württemberg, waar er hele mooie wijnen van gemaakt worden. De laatste jaren zie je een lichte, maar gestage groei in aanplant. Zeker uitproberen deze druif dus!
Geur en Smaak
Lemberger heb je in licht en fruitig, en in de wat zwaardere tanninerijke variant. Vaak zijn ze extreem donker van kleur.
Qua aroma's bramen, zoete of zure kersen, chocolade, paprika en banaan. De beste Lembergerwijnen uit Württemberg worden met de jaren steeds beter.
6. Schwarzriesling 1,7%
Nog zo'n variant van Pinot Noir, net zoals Pinot Blanc en Pinot Gris. Je kent deze druif misschien wel als Pinot Meunier.
Wijnweetje: Meunier is Frans voor 'molenaar'. De witte haren aan de onderkant van het blad zien eruit als een wit poederlaagje, alsof het in bloem is gedompeld. Daar verwijst ook het synoniem 'Müllerrebe' naar.
Je vindt deze druif vooral in Württemberg, waar er een licht zoete wijn van wordt gemaakt. Ook in Baden leeft de druif helemaal op, daar is het nu de 2e grootste druif. In andere wijnregio's is Schwarzriesling vooral geliefd als mengdruif voor de mousserende wijn waar de Duitsers zo gek op zijn: Sekt.
Geur en Smaak
Elegant, fruitig, met een robijn- tot baksteenrode kleur. De druif heeft veel van z'n broer Pinot Noir, maar meer zuren en een lichter, minder aards profiel. Bij houtrijping kan de wijn lichte sigaar-rokerige smaken krijgen.
Net zoals Portugieser niets met Portugal te maken heeft, heeft Schwarzriesling niets met Riesling te maken.
7. Regent 1,6%
Nieuw op de lijst van meest populaire Duitse wijnsoorten sinds 2021, de Regent! Deze sterke blauwe druif is een kruising tussen Diana (Silvaner x Müller-Thurgau) x Chambourcin, waarbij de laatste voor de hoge resistentie zorgde.
Regent geeft stevige, maar soepele rode wijnen, met redelijk wat tannine en een milde zuurgraad.
Omdat de druif zo goed bestand is tegen o.a schimmels als meeldauw, kun je hem goed verbouwen zonder extra bestrijdingsmiddelen nodig te hebben. In Duitsland is de druif aan een stevige opmars bezig, en ook in Nederland is deze druif steeds populairder.
Meer lezen
Kortom, Duitsland heeft veel te bieden! De 13 wijngebieden hebben een relatief koel, maar toch mild klimaat, en geven ons veel bijzondere wijnen. En de meeste zijn op prima rijdafstand van Nederland. Binnenkort meer over wijnroutes in Duitsland!
PS. wil je op de hoogte blijven van de nieuwste wijnkennis, infographics, wijnreizen en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief! 2x per maand de lekkerste wijnmail in je inbox:)
Groetjes Kim
Ideeën of vragen? Roep maar! Stel ze, ik probeer je te helpen of schrijf er een blog over :)
--- Dit is een advertentie, einde artikel ---
Wijnstatistieken 2021, Bron:
Deutscher Wein Statistik, Deutsches Weininstitut GmbH
Reactie schrijven